1. Strona główna
  2. Sylabus poziomu podstawowego ISTQB 2018 (wersja 1.01)
  3. 1. Podstawy testowania
  4. 1.5. Psychologia testowania
  5. 1.5.1. Psychologia człowieka a testowanie

1.5.1. Psychologia człowieka a testowanie

Identyfikowanie defektów podczas testowania statycznego (np. w ramach przeglądów wymagań lub sesji doprecyzowywania historyjek użytkowników) bądź identyfikowanie awarii w trakcie testowania dynamicznego może być odbierane jako krytyka produktu lub jego autora. Jednocześnie zjawisko psychologiczne zwane efektem potwierdzenia (ang. confirmation bias) może utrudniać zaakceptowanie informacji sprzecznych z dotychczasowymi przekonaniami. Przykładem takiego zjawiska są oczekiwania programistów, że ich kod będzie poprawny, co prowadzi do wystąpienia efektu potwierdzenia, który skutkuje tym, że trudno jest im zaakceptować fakt, że ich kod jest błędny. Obok efektu potwierdzenia mogą też występować inne błędy poznawcze, które utrudniają ludziom zrozumienie lub zaakceptowanie informacji uzyskanych w wyniku testowania. Dodatkowy czynnik utrudniający przyjęcie informacji zwrotnej z testów stanowi skłonność wielu osób do obwiniania osoby przynoszącej złe wiadomości, a takie sytuacje często są rezultatem testowania.

Na skutek działania powyższych czynników psychologicznych niektóre osoby mogą postrzegać testowanie jako czynność destrukcyjną, nawet jeśli przyczynia się ono wydatnie do postępu w realizacji projektu i podnoszenia jakości produktów (patrz podrozdziały 1.1. i 1.2.). Aby ograniczyć podobne reakcje, należy przekazywać informacje o defektach i awariach w sposób jak najbardziej konstruktywny, co pozwoli zmniejszyć napięcia między testerami a analitykami, właścicielami produktów, projektantami i programistami. Zasada ta ma zastosowanie zarówno do testowania statycznego, jak i do testowania dynamicznego.

Testerzy i kierownicy testów muszą posiadać duże umiejętności interpersonalne, aby sprawnie przekazywać informacje na temat defektów, awarii, rezultatów testów, postępu testowania i ryzyk oraz budować pozytywne relacje ze współpracownikami. Poniżej przedstawiono kilka zaleceń dotyczących zasad dobrej wymiany informacji:

  • Należy zacząć od współpracy, a nie od konfliktu. Wszystkich powinna łączyć świadomość wspólnego celu, jakim jest podnoszenie jakości systemów.
  • Należy podkreślić korzyści wynikające z testowania. Przykładem takiego zachowania jest wykorzystanie przez autorów informacji o defektach do doskonalenia produktów pracy i rozwijania umiejętności. Dla organizacji wykrycie i usunięcie defektów podczas testowania oznacza oszczędność czasu i pieniędzy oraz zmniejszenie ogólnego ryzyka związanego z jakością produktów.
  • Informacje na temat rezultatów testów i inne wnioski należy przekazywać w sposób neutralny, koncentrując się na faktach i nie krytykując osoby, która stworzyła wadliwy element. W związku z powyższym należy zadbać o to, by raporty o defektach i wnioski z przeglądu były obiektywne oraz znajdowały oparcie w faktach.
  • Należy wczuć się w sytuację drugiej osoby i zrozumieć, dlaczego negatywnie reaguje ona na podane informacje.
  • Należy upewnić się, że rozmówca rozumie przekazywane informacje i vice versa.

W poprzedniej części dokumentu (patrz podrozdział 1.1.) omówiono typowe cele testowania. Jednoznaczne zdefiniowanie właściwego zbioru celów testowania ma istotne implikacje psychologiczne, ponieważ większość osób ma skłonność do dopasowywania swoich planów i zachowań do celów określonych przez zespół, kierownictwo i innych interesariuszy. W związku z tym należy zadbać o to, by testerzy przestrzegali przyjętych założeń, a ich osobiste nastawienie w jak najmniejszym stopniu wpływało na wykonywaną pracę.